اثرات مخرب سیگار بر سلامت دهان و دندان: راه‌های پیشگیری و درمان

امروزه، مصرف دخانیــــات (محصولات تنبـــاکو )، یکی از بـــزرگترین تهدید کننده های سلامت بشر، در دنیا به حساب می آید.

وابستگی به محصولات تنباکو از جمله سیگار همانند وابستگی سایر مواد اعتیاد آور، تدریجی، مزمن و خطر ناک است و عوارض جدی بسیاری دارد.

تنبـــــاکو چیست؟

تنباکو ، گیاهی با برگهای پهن و سبز رنگ است که در آب و هوای گرم می روید. تنباکو به شکل خشک، مرطوب و طبیعی موجود است و از طریق سیگار، سیگار برگ ، پیپ و قلیان مصرف می شود. همه روش های استعمال تنباکو ، مقدار زیادی نیکوتین وارد جریان خون مصرف کننده می کند.

نیکـــــوتین چیست ؟

نیکوتین یکی از چهار هزار ماده شیمیایی شناخته شده در فراورده های تنباکو است. این ماده یکی از عمده ترین ترکیبات تنباکو و یکی از اعتیاد آور ترین مواد شناخته شده است.

تاثیر نیـــکوتین بر مــــغز :

نیکوتین به دو صورت محرک و مسکن عمل می کند. بلافاصله پس از مصرف نیکوتین ، بخش های خاصی از غده آدرنال تحریک و در نتیجه مقداری آدرنالین آزاد می شود. هجوم آدرنالین بدن را تحریک می کند و با آزاد کردن گلوکز، فشار خون و ضربان قلب بالا می رود و تنفس تند تر می شود. از طرفی، نیکوتین تولید انسولین از لوزالمعده را متوقف می کند و به همین دلیل سیگاری ها میزان قند خونشان کمی بالا است. نیکوتین به طور غیر مستقیم به آزاد شدن دوپامین در منطقه ای از مغز می انجامد که لذت و انگیزش را کنترل می کند و بنابراین در فرد سیگاری احساس لذت ایجاد می شود. این بازتاب شبیه عملکردی است که در برخی داروها مثل کوکائین و هروئین دیده می شود. همانطور که اشاره شد، نیــکوتین تاثیر مســکن نیز دارد و این تاثیر به میــزان بر انگیختگی سیستم عصبی فرد و میزان نیکوتین مصرف شده بستگی دارد.

حقـــــایقى درباره مــــصرف سیــــگار

مصرف سیگار موجب مشکلات قلبی ، سکته، آب مرواید ، بیماری های مزمن ریوی، آمفیزم و سرطانهای ریه ، خون، دهان، گلو، معده، لوزالمعده، گردن، کلیه، نای و مثانه می شود

. • نیکوتین، قطران (تار) و مونواکسید کربن، خطرناک ترین مواد شناخته شده در سیگارند

. • به طور متوسط ۹۰ % سرطان های ریه به دلیل مصرف سیگار است

. • ً مرگ و میر ناشی از ابتلا به سرطان در میان افراد سیگاری تقریبا دو برابر افراد غیر سیـــگاری است.این عدد در سیگاری های پر مصـرف، ممکن است به چهار برابر نیز برسد.

مصرف سیگار توسط جوانان احتمال سوء مصرف مواد دیگر را بالاتر می برد

. • سیگار کشیدن در سنین پایین احتمال ابتلا به سرطان ریه را در فرد بیشتر می کند.

هرچقدر سن شروع مصرف سیگار پایین تر باشد، احتمال اعتیاد به نیکوتین در فرد بیشتر است.
مصرف سیگار سلامت عمومی فرد را به خطر می اندازد.
افراد سیــگاری، تقریبا دو تا چهـــار برابر افراد غیـــر سیگاری ، در معرض بیماری های قلبی و عروقی هستند

. • هر نخ سیگار حدود ۵/۵ دقیقه از عمر انسان می کاهد

. • افراد سیگاری حدود۱۴-۱۳ سال زودتر از افراد غیر سیگاری فوت می کنند

. • مصرف سیگار سیر بهبودی فرد را به تعویق می اندازد

مصرف سیگار موجب تنفس بد، تغییر رنگ دندان ها، بوی بد دهان، کاهش ویتامین ث ، چروک پوست، کاهش توانایی در حرکات ورزشی، آسم، سرفه، گلو درد ، زخم معده ،فشار خون و ضربان قلب بالا می شود

. • مصرف سیگار در زنان باردار موجب زایمان زودرس یا تولد نوزاد با وزن پایین می شود

. • تار یا قطران در سیگار عامل سرطان زا ، سموم ملتهب کننده مژک ها عامل بیمــاری های ریــوی،مونواکسیدکربن و فاکـــتورهای انعـــقادی عامل بیماری های قلبی/عروقی و بیماری های مادرزادی جنین و بالاخره نیکوتین عامل اعتیاد آور به شمار می آید.

استفاده از تنباکو به هر طریقی موجب اعتیاد فرد می شود.

سیگار کشیدن می تواند بر سلامت دهان و دندان شما تأثیر منفی بگذارد. با توجه به مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) ، سیگار یکی از علل مهم بیماری لثه است. بیماری لثه با باکتری هایی که در محیط دهان شما قرار دارند، شروع می شود. اگر میکروب‌ها برای مدت طولانی روی دندان‌های شما باقی بمانند، لایه‌هایی از پلاک و جرم ایجاد می‌شود که منجر به بیماری زودرس لثه به نام ژنژیویت می‌شود. هنگامی که بیماری لثه بدتر می شود، لثه های شما می توانند از دندان های شما جدا شوند و فضاهایی ایجاد کنند که عفونی می شوند. این بیماری شدید لثه است که پریودنتیت نیز نامیده می شود. استخوان و بافتی که دندان‌های شما را در جای خود نگه می‌دارد ممکن است از بین برود وحتی ممکن است به دنبال آن ، دندان‌های شما شل شده و نیاز به کشیدن داشته باشند.

سیگار کشیدن سیستم ایمنی بدن را ضعیف می کند و مبارزه با عفونت لثه را سخت تر می کند. هنگامی که لثه شما آسیب دیده است، سیگار نیز بهبودی لثه های شما را سخت تر می کند. اگر سیگاری هستید، در مقایسه با افراد غیرسیگاری دو برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری لثه هستید. هرچه سیگار بیشتری بکشید، خطر ابتلا به بیماری لثه بیشتر می شود. هر چه مدت طولانی تری سیگار بکشید، خطر ابتلا به بیماری لثه نیز بیشتر می شود. درمان‌های بیماری لثه ممکن است برای افرادی که سیگار می‌کشند کارساز نباشد. استفاده از تنباکو به هر شکلی (سیگار، پیپ و تنباکوی بدون دود) خطر ابتلا به بیماری لثه را افزایش می‌دهد.

عادات خوب دندانی می تواند به جلوگیری از بیماری لثه کمک کند. دندان های خود را دو بار در روز مسواک بزنید، اغلب برای از بین بردن پلاک از نخ دندان استفاده کنید، به طور منظم برای معاینات و جرمگیری به دندانپزشکی مراجعه کنید و سیگار نکشید. اگر سیگار می کشید، ترک آن به بهبود لثه های شما پس از درمان کمک می کند.

سیگار اثرات مضر متعددی بر دندان ها و لثه ها دارد:

**بیماری لثه**: سیگار یکی از علل مهم بیماری لثه (پریودنتیت) است. لایه‌هایی از پلاک و جرم که روی سطح دندانها تشکیل می شود اگر به طور روزانه به درستی حذف نشوند منجر به بیماری لثه می‌شود. سیگار کشیدن سیستم ایمنی بدن شما را ضعیف می کند و مبارزه با عفونت لثه و التیام لثه را سخت تر می کند.

**از دست دادن دندان**: بیماری لثه ( پریودنتیت) می تواند بر ساختار استخوانی که از دندان های شما حمایت می کند تأثیر بگذارد و منجر به از دست دادن دندان شود.

** ایجاد رنگدانه بر روی دندانها **: نیکوتین و قطران موجود در تنباکو می توانند در مینای دندان ته نشین شوند و باعث زرد یا حتی قهوه ای شدن دندان های شما شوند.

**بوی بد دهان**: سیگار کشیدن می تواند باعث خشکی دهان و احتمال ابتلا به بیماری لثه شود، که هر دو می توانند منجر به بوی بد دهان شوند.

**کاهش احساس طعم و بوی**: سیگار کشیدن می تواند حواس شما را مختل کند و باعث کاهش حس بویایی و چشایی شما شود.

**تأخیر در بهبودی**: سیگار میزان اکسیژن موجود در جریان خون را کاهش می دهد، به این معنی که بهبودی و ترمیم لثه های آسیب دیده مدت زمان بیشتری طول می کشد.

** ایجاد پلاک و تارتار **: مواد شیمیایی موجود در محصولات تنباکو بر جریان بزاق در دهان تأثیر می گذارد و باعث می شود باکتری های دهان راحت تر به دندان ها و لثه ها بچسبند. این می تواند منجر به ایجاد پلاک های لایه ای و مملو از باکتری روی دندان ها و در امتداد خط لثه شود.
**علائم و علائم هشداردهنده بیماری لثه**: برخی از علائم و نشانه های هشدار دهنده بیماری لثه عبارتند از: لثه های قرمز یا متورم، لثه های حساس یا خونریزی دهنده، جویدن ۹دردناک، لق شدن دندان ها، دندان های حساس و تحلیل لثه می باشد.
**افزایش خطر**: اگر سیگاری هستید، در مقایسه با افراد غیرسیگاری دو برابر بیشتر در خطر ابتلا به بیماری لثه قرار دارید. هرچه سیگار بیشتری بکشید، خطر ابتلا به بیماری لثه بیشتر می شود. هر چه مدت طولانی تری سیگار بکشید، خطر ابتلا به بیماری لثه بیشتر می شود.

**خطر خشکی حفره**: پس از کشیدن دندان، افراد سیگاری نیز در معرض خطر بیشتری برای ایجاد یک حفره دندان خالی و ضعیف – معروف به “حفره خشک” –( درای ساکت ) هستند که می تواند دردناک باشد.

**ایمپلنت های دندانی**: اگر جراحی کاشت ایمپلنت انجام داده اید ، سیگار کشیدن می تواند بهبود آنها را سخت تر کند و احتمال شکست آنها را بیشتر کند.

**افزایش خطر عفونت**: سیگار میزان اکسیژنی که به سلول های زخم جراحی شما می رسد را کاهش می دهد. در نتیجه، زخم شما ممکن است کندتر بهبود یابد و احتمال عفونی شدن بیشتر باشد.

پیشگیری و درمان این شرایط شامل عادات دندانپزشکی خوب مانند مسواک زدن دو بار در روز، نخ دندان کشیدن مکرر، مراجعه منظم به دندانپزشک برای معاینات و جرمگیری و مهمتر از همه، ترک سیگار است.

قبل از جراحی های دهان نظیر کاشت ایمپلنت ، متخصص جراحی شما یک تاریخچه پزشکی کامل (از جمله سابقه سیگار کشیدن شما) را برای کمک به تعیین مناسب بودن شما و ارائه توصیه ها می گیرد. مهم است که توجه داشته باشید که ترک سیگار قبل از انجام هر گونه جراحی دهان می تواند به طور قابل توجهی شانس شما را برای نتیجه موفقیت آمیز افزایش دهد و روند بهبودی را تسریع کند.

Drashurimoghadam

بهمن ۷, ۱۴۰۲